ทรงศึกษาอักขรสมัยเบื้องต้นในสำนักของท่านนก ธิดาพระศรีวิโรจน์
          พระชนมายุ ๘ พรรษา ทรงศึกษาอักษรขอม ภาษาบาลี และแปลธัมมปทัฏฐกถาจนถึงบั้นปลายกับพระยาปริยัติธรรมธาดา(เปี่ยม)
          ทรงศึกษาวิชาเลข ในสำนักพระเจ้าอัยยิกาเธอ กรมหลวงวรเสรฐสุดาพระราชธิดาในพระบาทสมเด็จ พระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว
          พระชนมายุ ๑๒ พรรษา ทรงศึกษาภาษาอังกฤษ โดยมีนายฟรานซิส ยอช แปตเตอสัน เป็นพระอาจารย์

          พ.ศ. ๒๔๑๖ พระชนมายุ ๑๔ พรรษา ทรงผนวชเป็นสามเณร ประทับ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร เป็น เวลา ๗๘ วัน จึงทรงลาผนวช
          พ.ศ.๒๔๒๐ พระชนมายุ ๑๘ พรรษา ทรงรับราชการประจำในกรมราชเลขา ตำแหน่งเจ้าพนักงาน สารบบฎีกาหรือราชเลขานุการในทางอรรถคดี มีหน้าที่รวบรวมยอดอรรถคดีต่างๆทรงรับราชการอยู่ ๒ ปีเต็ม โดยมิได้รับพระราชทานเงินเดือน แต่เพิ่มเงินปีขึ้นอีก ๕ ชั่ง เป็นปีละ ๑๒ ชั่ง
          พ.ศ. ๒๔๒๒ พระชนมายุ ๒๐ พรรษาบริบูรณ์ ทรงผนวชเป็นพระภิกษุ สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาปวเรศวริยาลงกรณ์ วัดบวรนิเวศวิหาร ทรงเป็นพระอุปัชฌาย์ พระจันทรโคจรคุณ (จนฺทรํสี ยิ้ม) วัดมกุฏกษัตริยาราม เป็นพระกรรมวาจาจารย์ ประทับ ณ วัดบวรนิเวศวิหาร
          พ.ศ. ๒๔๒๔ พระชนมายุได้ ๒๒ พรรษา ทรงเข้าแปลพระปริยัติธรรมสนามหลวง ณ วัดพระศรีรัตน ศาสดาราม ได้ ๕ ประโยค
          พ.ศ. ๒๔๒๔ พระชนมายุได้ ๒๒ พรรษา ทรงรับพระสมณศักดิ์ สถาปนาเลื่อนตำแหน่งพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอกรมหมื่นวชิรญาณวโรรส
          พ.ศ. ๒๔๔๙ พระชนมายุ ๔๗ พรรษา ทรงรับสถาปนาเลื่อนพระอิสริยยศเป็นพระเจ้าน้องยาเธอ กรมหลวงวชิรญาณวโรรส